“Η εβδομαδιαία αναβίωση της παιδικότητας».
Δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη παρακολούθησαν πριν απο λίγο τον τελικό του Μουντιάλ 2018.
Εκατομμύρια πανηγυρίζουν στη Γαλλία αυτή τη στιγμή, οι Κροάτες αισθάνονται πολύ υπερήφανοι, οι Αγγλοι άρχισαν να δίνουν ονόματα παικτών στους δρόμους της γενέτειράς τους… συμπεριφορές επαναλαμβανόμενες ανεξάρτητα από πολιτικές και οικονομικές καταστάσεις. στις Η μαγεία του ποδοσφαίρου σαγηνεύει τους πάντες κάθε άνθρωπο, αλλά και φιλοσόφους και διανοούμενους. Ορισμένα από τα σημαντικότερα πνεύματα του 20ου αιώνα ασχολήθηκαν με την μπάλα, κληροδοτώντας μας μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές φράσεις που μαρτυρούν αυτή τη βαθιά διείσδυση του ποδοσφαίρου στο DNA του σύγχρονου ανθρώπου.
Σαν φάρος που η θύμισή του σπάει το σκοτάδι της αντίληψης περί μη σχέσης των φιλοσόφων με το ποδόσφαιρο, στέκει ασφαλώς η αυτοαναφορική φράση του Αλμπερ Καμύ:«Ολα όσα γνωρίζω περί ηθικής και πειθαρχίας τα έμαθα σε ποδοσφαιρικά γήπεδα και θεατρικές σκηνές, αυτά είναι τα πραγματικά μου πανεπιστήμια», στο περιοδικό του RUA το 1950
Στις 6 Ιουνίου 1932 τελειώνει άδοξα στα 18 του μόλις χρόνια η καριέρα ενός σπουδαίου ταλέντου, όταν διαγνώστηκε με φυματίωση. Γεννημένος στην Αλγερία, ο Αλμπέρ Καμύ έπαιζε τερματοφύλακας στη σχολική ομάδα όταν τον εντόπισε ο μεγαλύτερος σύλλογος της Αλγερίας, η RUA (Racing Universitaire Algerios) και τον πήρε στις ακαδημίες της. Στα 17 του ήταν ήδη βασικός και είχαν αρχίσει να έρχονται να τον βλέπουν σκάουτερς από τη Μασσαλία. Στα 18 του όμως η φυματίωση του κόβει την καριέρα, εμπεδώνοντας την πίστη του στο παράλογο που τον συνόδευε από την αρχή της ζωής του και του χάρισε ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1957.
Το ποδόσφαιρο για τον Καμύ είχε μια εσωτερική τάξη σε ένα παράλογο κόσμο. Αντίθετα με την υποκρισία των ελιτίστικων σπορ, το ποδόσφαιρο έβαζε τις βάσεις του στις αλάνες. Οι κανόνες του είναι απλοί και εύκολα κατανοήσιμοι. Αυτή η απλότητα είναι που το κάνει μαζικό και δημοφιλές. Μακρυά από πολιτικές που δημιουργούν πολύπλοκα συστήματα, όπου οι λέξεις χάνουν το νόημά τους και ξεχνιούνται γρήγορα, το ποδόσφαιρο είναι αφοπλιστικά πειθαρχημένο. Το γήπεδο είναι το ίδιο για όλους, η μπάλα κοινή και εκείνο που κάνει κάποιον να ξεχωρίσει είναι το ταλέντο και η σκληρή δουλειά. Η τάξη στο παράλογο.
Δεν ήταν όμως ο μόνος… Ο Αντονι Μπέρτζες, ο άνθρωπος που έγραψε το δυστοπικό «Κουρδιστό Πορτοκάλι» ένα από τα διασημότερα και πιο αμφιλεγόμενα βιβλία όλων των εποχών, λάτρευε τόσο πολύ το ποδόσφαιρο που είχε πει: «Οι πέντε μέρες τις εβδομάδας είναι για δουλεία, όπως λέει η Βίβλος. Η έβδομη μέρα είναι για να λατρεύουμε τον Κύριο και η έκτη μέρα είναι για το ποδόσφαιρο».
Ο διάσημος Σαλμάν Ρούσντι, συγγραφέας των «Σατανικών Στίχων», είχε προσθέσει: «Οκ, το να εκδίδει κανείς ένα βιβλίο και να γυρίζει μια ταινία είναι και τα δύο πολύ σημαντικά, αλλά το να κερδίζει η Τότεναμ τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 3-2 είναι απλά… ανεκτίμητο».
Ο Τζούλιαν Μπαρνς, από τους σημαντικότερους σύγχρονους βρετανούς συγγραφείς – «Αρθουρ & Τζoρτζ», «Ο παπαγάλος του Φλωμπέρ», «England, England», «Ενα κάποιο τέλος» – είχε υποκλιθεί στη δυσκολία του να γράψει κάτι για τον αγαπημένο του χαρακτήρα στο ποδόσφαιρο: «Προσπαθώ εδώ και δεκαετίες να γράψω κάτι για τον διαιτητή στους αγώνες ποδοσφαίρου: η ιδέα ενός τύπου που είναι στο περιθώριο, αναγκαίος αλλά δεν τον εκτιμά κανείς»…
Η αγάπη των Βρετανών για το ποδόσφαιρο είναι προαιώνια. Ο σερ Γουόλτερ Σκοτ (1771- 1832), ποιητής, θεατρικός συγγραφέας όπως και συγγραφέας διάσημων ιστορικών μυθιστορημάτων – «Ιβανόης», «Ρομπ Ρόι» κ.ά. – είχε θέσει πρώτος το θέμα: «Η ίδια η ζωή είναι ένας αγώνας ποδοσφαίρου».
Πίσω στον 20ο αιώνα o Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ, o συγγραφέας της «Λολίτας» ύμνησε τον κορυφαίο αφανή ήρωα του γηπέδου λέγοντας: «Ο τερματοφύλακας είναι ο μοναχικός αετός, ο άνθρωπος μυστήριο, ο τελευταίος υπερασπιστής».
«Ερωτεύτηκα το ποδόσφαιρο, όπως ερωτευόμουν αργότερα τις γυναίκες: ξαφνικά, ανεξήγητα, άκριτα. Χωρίς να έχω δεύτερες σκέψεις για τον πόνο ή την αναστάτωση που θα μου προκαλούσαν» δήλωσε εκφράζοντας την αγάπη του για το ποδόσφαιρο ο Nικ Χόρνμπι, που άλλωστε έχει γράψει το αυτοβιογραφικό «Fever Pitch» με φόντο τους αγώνες της Αρσεναλ.
Ο βρετανός συγγραφέας Μάρτιν Ειμις προσπάθησε να εξηγήσει τη δημοτικότητα του ποδοσφαίρου αναφέροντας: «Ξέρω ποια είναι η έλξη που ασκεί σε όλους το ποδόσφαιρο: Είναι το μοναδικό άθλημα που καθορίζεται από ένα μόνο γκολ, επομένως η πίεση της στιγμής είναι πιο έντονη στο ποδόσφαιρο, παρά σε οποιοδήποτε άλλο άθλημα».
Ο Γάλλος Ζαν-Πολ Σαρτρ,
ο γνωστότερος εκπρόσωπος του υπαρξισμού, συζητώντας για το ποδόσφαιρο είπε ότι: «Σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου όλα περιπλέκονται με την εμφάνιση της άλλης ομάδας»
Και ο Τζορτζ Οργουελ θα εξηγούσε με τον δικό του τρόπο το παιχνίδι λέγοντας: «Το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι στο οποίο όλοι τραυματίζονται και κάθε έθνος παίζει με τον δικό του τρόπο, που φαίνεται άδικος στους ξένους».
Σε ένα δοκίμιο του δημοσιευμένο στην εφημερίδα “Liberazione” με τον τίτλο Η πολιτική φιλοσοφία της μπάλας, ο Darwin Pastorin (ιταλο-βραζιλιάνος δημοσιογράφος- συγγραφέας) γράφει μεταξύ άλλων: «[…] Για τον Τόμας Στερνς Έλιοτ «το ποδόσφαιρο είναι ένα βασικό στοιχείο του σύγχρονου πολιτισμού «. Για μένα που έρχομαι από τη Νότια Αμερική , από τη Βραζιλία, η μπάλα αντιπροσωπεύει μια ουτοπία, μια λύτρωση, μια αντίσταση στην εξουσία.
Αρκεί να διαβάσει κανείς τον Εντουάρντο Γκαλεάνο: «Οσο κι αν οι τεχνοκράτες προσπαθήσουν να το προγραμματίσουν μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια , όσο κι αν οι ισχυροί προσπαθήσουν να το ελέγξουν, το ποδόσφαιρο θα συνεχίσει να είναι η τέχνη του απρόβλεπτου ¨
Και προσθέτει ο Darwin Pastorin: «Από παιδί, υπερήφανος γιος βερονέζων μεταναστών, στην συνοικία Καμπούτσι του Σαο Πάολο της Βραζιλίας, έπαιζα ποδόσφαιρο με τους συνομηλίκους μου, εβραίους, γιαπωνέζους και πολωνούς μιγάδες. Και εκείνη η μπάλα από κουρέλια και ελπίδα, αντιπροσώπευε την δική μας κοινή γλώσσα. Τον δικό μας τρόπο να είμαστε μαζί, για να ονειρευόμαστε. Το ποδόσφαιρο μπορεί να μεταφέρει τον άνθρωπο στο κέντρο του ποδοσφαίρου, αποφεύγοντας σχεδιαγράμματα, στρατηγικές, μάρκετινγκ. Το ποδόσφαιρο των ακροβατών , των εξτρεμ ποιητών του πράσινου χορταριού. Το ποδόσφαιρο της ντρίμπλας, της μπάλας.
σε μια συνέντευξή του το 1993, θα εξομολογηθεί τις τρεις αδυναμίες του, που συν τω χρόνω δεν αλλοιώθηκαν: « Αγάπη για το ποδόσφαιρο, αγάπη για τα παλιά περιοδικά, αγάπη για το τσιγάρο ». Στη Θεσσαλονίκη, νέος σπουδαστής, ήταν βέβαια ΠΑΟΚτσής. Ερχόταν, όμως, στην Αθήνα για να επισκεφτεί τη μέλλουσα σύζυγό του. Περιμένοντάς την, παρακολουθούσε συχνά τα ματς του Απόλλωνα στη Ριζούπολη, αρχές της δεκαετίας του 1950.
Γιώργος Μαρκόπουλος, Βασίλης Στεριάδης, Γιώργος Βέης, Χριστόφορος Λιοντάκης , Λευτέρης Πούλιος, Γιάννης Πατίλης, Ηλίας Γκρής κα. από τους νεότερους.
