ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ
Εσείς δεν βρίσκεστε πια στη ζωή, αλλά εμείς βαδίζουμε τον ίδιο δρόμο της Αγάπης που μας δείξατε …
Η διδασκαλία της έμπρακτης «Φιλανθρωπίας», αλλά και η ορθή κριτική αντιμετώπιση των κοινωνικών και παραγωγικών τάξεων που οδήγησε στο να μη γίνει το «Λεόντειο» ελιτίστικο σχολείο, να μην καλλιεργεί διακρίσεις, κοινωνικές, θρησκευτικές, φυλετικές, πολιτικές. Οι Frères ήθελαν μαθητές έντονα ευαισθητοποιημένους, γαλουχημένους με ανθρωπιστικές αξίες. Επιδίωκαν την προσωπική συμμετοχή και την έμπρακτη υποστήριξή τους προς τους συνανθρώπους τους που υποφέρουν, στοιχείο που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Οι μαθητές ήταν ένα και όλοι ήταν ίσοι στο «μάτι» του εκπαιδευτικού.
Για τους Μαριανούς Αδελφούς πρώτιστες αξίες αποτελούν ο λόγος για τον Θεό, ο οποίος στην έμπρακτη μορφή του είναι η πραγματική αγάπη τόσο για τον Θεό, όσο και για τον συνάνθρωπο, τον πλησίον. Μια αγάπη, η οποία πρέπει να είναι διδασκόμενη και εξασκούμενη, καθώς σ’ αυτή στηρίζεται η χριστιανική πίστη. Η αγάπη αυτή στα Λεόντεια Ελληνογαλλικά Σχολεία λαμβάνει σάρκα και οστά στη μαθητική οργάνωση «Φιλόπτωχος Μαθητής», η οποία θεσπίστηκε από τον αείμνηστο Fr. Marie Brunon, με σκοπό οι μαθητές να προσφέρουν οικονομική βοήθεια σε φτωχούς, ηλικιωμένους και ορφανά. Έτος ιδρύσεως του θεσμού θεωρείται το σχολικό έτος 1922-1923 για τα Πατήσια.
Η αξιόλογη δραστηριότητα των μαθητών του Λεοντείου Λυκείου Σίνα στο τομέα της Κοινωνικής Αλληλεγγύης, αποτέλεσμα της θρησκευτικής τους διαπαιδαγώγησης, γίνεται εμφανής από το 1912 με την παρουσία του μαθητικού σωματείου ο «Φιλόπτωχος μαθητής». Την ίδια χρονιά διενεργείται έρανος μεταξύ των μαθητών και καθηγητών και προσφέρεται το ποσό των 500 δρχ. στη μητέρα του καθηγητή του Σχολείου Αντωνίου Λουκιανού, που έπεσε ηρωικά μαχόμενος στο Μπιζάνι.
Κάθε Χριστούγεννα στα Λεόντεια Λύκεια γίνεται η γιορτή του «Χριστουγεννιάτικου Δέντρου» που την διοργανώνει ο φιλόπτωχος μαθητής. Υπάρχει λαχειοφόρος αγορά με 1000 και πλέον δώρα. Η γιορτή πλαισιώνεται με θεατρικές και μουσικές εκδηλώσεις. Πολλοί γονείς και φίλοι αυτών έρχονται για να εκδηλώσουν την συμπάθειά τους στον τόσο ωραίο, μορφωτικό και χριστιανικό σκοπό.
Διαβάζουμε στην επετηρίδα του 1923-1924 ότι ο σκοπός του θεσμού του «Φιλόπτωχος μαθητής» που περιβαλλόταν με κύρος είναι «να εξασκεί τους μαθητές εις το να ώσι φιλάνθρωποι και να συνδράμωσι τους πτωχούς».
Ο θεσμός του Φιλόπτωχου Μαθητή εγκαινιάστηκε το 1924 και στα Πατήσια, όταν οργανώθηκε για πρώτη φορά έναν έρανος σε σταθερή βάση, με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την ανακούφιση των προσφύγων, θυμάτων της Μικρασιατικής Καταστροφής, οι οποίοι βρέθηκαν στον Ελλαδικό χώρο, στερούμενοι ακόμη και τα αναγκαία. Σε πρώτη φάση μάλιστα ο θεσμός ονομάζεται «Η Δραχμή του Πρόσφυγα». Η βοήθεια, που προσφέρεται δεν έχει μόνο τη μορφή οικονομικής ενίσχυσης, αλλά και ειδών πρώτης ανάγκης, όπως τρόφιμα, είδη υγιεινής, ρούχα κλπ. Μέσω του θεσμού του «Φιλόπτωχου μαθητή» οι μαθητές όλων των τάξεων του Λεοντείων Λυκείων έρχονται σε επαφή με την πάσχουσα μερίδα της κοινωνίας, αντιλαμβάνονται καλύτερα τον ανθρώπινο πόνο, αναπτύσσουν την αξία της αλληλεγγύης και ευαισθητοποιούνται περισσότερο απέναντι στις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες Οι ίδιοι οι μαθητές αυτοπροσώπως προσφέρουν την συνεισφορά τους περίπου σε 30 φτωχές οικογένειες κάθε Σάββατο.
Την ίδια χρονιά ο φιλόπτωχος μαθητής του «Αγίου Διονυσίου» οργάνωνε μαθητικό συσσίτιο και παρείχε καθημερινά δωρεάν γεύματα σε 40 περίπου άπορους μαθητές.
Ο κουμπαράς του Φιλόπτωχου μαθητή περνά καθημερινά μέχρι σήμερα.
Ο θεσμός αυτός δημιουργεί μία κοινωνική συνείδηση και αντίληψη στους μαθητές τόσο απαραίτητη και χρήσιμη στις μέρες μας.
Σταδιακά, η φιλανθρωπική δραστηριότητα στράφηκε και προς άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του κατοχικού συσσιτίου που πρόσφερε η Λεόντειος στους πολίτες της Αθήνας.
Οι Ομάδες συγκροτήθηκαν για να ευαισθητοποιήσουν τους μαθητές για όσους έχουν ανάγκη από τη στήριξή τους – ηλικιωμένους, άτομα με αναπηρίες, φτωχές οικογένειες κ.τ.λ.
Πρόσκληση του Φιλόπτωχου Μαθητή Δεκέμβριος 1937
Ακόμη και την περίοδο της γερμανικής κατοχής, πέρα από την ανθρωπιστική βοήθεια, που τα δύο Λεόντεια πρόσφεραν αφειδώς, και για την οποία αναφερθήκαμε αναλυτικά σε προηγούμενο κεφάλαιο, ο «Φιλόπτωχος Μαθητής» δεν αδράνησε καθόλου, ούτε έμεινε ανενεργός, παρόλες τις δύσκολες συνθήκες, που επικρατούσαν. Το Νοέμβριο του 1943, το Συμβούλιο του «Φιλόπτωχου Μαθητή» επισκέφθηκε το Δήμαρχο Αθηναίων, Άγγελο Γεωργάτο, απόφοιτο του Λεοντείου της οδού Σίνα, προκειμένου να του προσφέρει τα έσοδα των έξι πρώτων εβδομάδων του έτους υπέρ των φτωχών. 4000 δραχμές, επίσης, δόθηκαν για ασθενή μαθητή δημοσίου σχολείου.
Η τάξη που θα μάζευε τα περισσότερα χρήματα της χρονιάς έπαιρνε το «κύπελλο του ελέους» για να τους ευχαριστήσει το Σχολείο για την γενναιοδωρία τους.
Ο συγκεκριμένος θεσμός συνεχίζει ακόμη πιο δυναμικά από τη δεκαετία ’50 και μετά. Οι μαθητές συμμετέχουν σε οργανωμένους από την πολιτεία και τον Ερυθρό Σταυρό εράνους, επισκέπτονται ορφανοτροφεία και νοσοκομεία παίδων και οργανώνουν αποστολή ειδών πρώτης ανάγκης σε σεισμόπληκτες περιοχές, όπως τα Επτάνησα. Παράλληλα, τα Λεόντεια Λύκεια υιοθετούν ορεινούς οικισμούς, όπως προαναφέρθηκε σε προηγούμενο κεφάλαιο, προκειμένου να συνδράμουν στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων τους. Τέτοιοι οικισμοί ήταν το Μικρό Χωριό Ευρυτανίας, τα Άγναντα Ηλείας, τα Τρόπαια Αρκαδίας κ.α.
4 Νοεμβρίου 1954. Οι μαθητές του Λεοντείου Σίνα ανταποκρινόμενοι στην έκκληση της Βασίλισσας Φρειδερίκης για την «Φανέλλα του Στρατιώτου» , ο πρόεδρος του Φιλόπτωχου μαθητή κατέθεσε στο γραφείο της «φανέλλας» 1.400 δρχ. Το ποσό αυτό είναι προϊόν εράνου που έγινε στις 2ο Νοεμβρίου 1954 μεταξύ των μαθητών.
Το 1955 γίνεται εκτενής αναφορά στην υιοθέτηση το οικισμού Άγναντα στον νομό Ηλείας από τους μαθητές των Λεοντείων Λυκείων. Συγκεκριμένα διαβάζουμε: «Όλος ο πληθυσμός των Αγνάντων, παιδιά, γέροντες, άνδρες, γυναίκες και μαθητές με καταφανή τα σημάδια της ανεκφράστου και συγκρατημένης μοιρολατρικής κακοδαιμονίας, εκινούντο προς προϋπάντησιν των Λεοντιδέων με επικεφαλής τον ιερέα, τον διδάσκαλον και τον πρόεδρον της κοινότητος… Ο «Φιλόπτωχος Μαθητής» κατήρτισε πενταετές σχέδιο δια την συστηματική ανύψωση του βιοτικού επιπέδου του χωρίου, δια τον εξηλεκτρισμό αυτού και την περίθαλψη 25 φυματικών κατοίκων. 
Το Πάσχα της ίδιας χρονιά το Συμβούλιο του «Φιλόπτωχου Μαθητή» έφτασε μέχρι τα Ελληνοτουρκικά σύνορα, για να προσφέρει δώρα στους στρατευμένους.
Σημειώνουμε ότι αυτή τη χρονιά Πρόεδρος του μαθητικού συμβουλίου του Φ.Μ. ήταν ο μαθητής Παρασκευαιδης Χρίστος, ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος.
1958-59 στο «Ζάννειο» ορφανοτροφείο της Δροσιάς με επικεφαλή τον Fr. Athanase διένημε 30 ζεύγη παπούτσια.
1958-59 Ο Πρόεδρος του Φ.Μ. και τα μέλη του συμβουλίου βοηθούν τα ορφανά. Προσφέρθηκε γεύμα 200 μερίδων.
Στη σχολική Επετηρίδα του 1964-1965 σχετικά με τον «Φιλόπτωχο μαθητή» διαβάζουμε: «Το πνεύμα του καλού Σαμαρείτη καλλιεργείται έμπρακτα στο Σχολείο μας. Ολόκληρο το χρόνο οι επικεφαλής του Φιλόπτωχου Μαθητού έδειξαν ζήλο και άμιλλα… Παράλληλα με την καθαυτό δραστηριότητά του, που φέτος περιλάμβανε το καθιερωμένο χριστουγεννιάτικο γεύμα στους φτωχούς καθώς και χρηματικά βοηθήματα σε αναξιοπαθούσες οικογένειες, ο «Φιλόπτωχος Μαθητής» έδωσε το παρόν σε κάθε πρόσκληση φιλανθρωπίας και ανθρωπισμού, όπως στον Έρανο του Ερυθρού Σταυρού, της Αντικαρκινικής Εταιρείας και τελευταία στον έρανο για τους σεισμόπληκτους της Ανδρίτσαινας…».
Η δράση του συγκεκριμένου θεσμού επεκτείνεται ακόμη περισσότερο με εκδηλώσεις αλληλεγγύης, που ξεπερνούν τα σύνορα της Ελλάδας. Στη σχολική επετηρίδα του Λεοντείου Λυκείου Πατησίων του σχολικού έτους 1968-1969 διαβάζουμε ότι συγκεντρώθηκαν χρήματα για τα πεινασμένα παιδιά στην Μπιάφρα, ενώ την ίδια χρονιά το σχολείο επισκέπτεται μια εμβληματική μορφή του 20ου αιώνα, ο Raoul Follereau, γνωστός και ως «φίλος των λεπρών». Οι μαθητές συγκεντρώνουν το μεγάλο για εκείνη την εποχή ποσό των 6000 δραχμών, προκειμένου να βοηθηθούν οι λεπροί.
Τα παιδιά στην Μπιάφρα ενισχύθηκαν και την επόμενη χρονιά 1970, με το επίσης μεγάλο για τα δεδομένα της εποχής ποσό των 10000 δραχμών.
Μια διαφορετική εκδήλωση αλληλεγγύης και ταυτόχρονα αφορμή για περαιτέρω προβληματισμό αποτελεί η θεατρική παράσταση «Η Αποικία των τιμωρημένων», έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, που ανέβηκε στη σκηνή του θεάτρου του Λεοντείου Λυκείου Νέας Σμύρνης τον Μάιο του 1974. Το έργο αποτελούσε αποκλειστικά πρωτοβουλία των μαθητών του σχολείου σε συνεργασία με κορίτσια από άλλα σχολεία, εφόσον τα Λεόντεια δεν ήταν ακόμη μεικτά, καθώς μετά από επτά χρόνια δικτατορίας οι μαθητές αναζητούσαν τρόπους να αντιμετωπίσουν το πνίξιμο κάθε ιδανικού, το κρύψιμο της αλήθειας και τη στέρηση της ελευθερίας. Το συγκεκριμένο θεατρικό έργο κατακεραυνώνει, όπως γράφεται στη σχολική Επετηρίδα εκείνης της χρονιάς, την αδιαφορία του σύγχρονου ανθρώπου μπρος στις απάνθρωπες συνθήκες, που του αφαιρούν κάθε ίχνος συνείδησης και την αδιαφορία του μπροστά στη βία που ολοένα τον αγκαλιάζει.
Το καλοκαίρι του 1974, στιγματίζεται από τα γεγονότα στην πολύπαθη Κύπρο, πράγμα που δίνει αφορμή στους μαθητές του σχολείου να ξαναπαρουσιάσουν το έργο τον Σεπτέμβρη, με σκοπό την υλική και ηθική βοήθεια στον αγώνα του προδομένου Κυπριακού λαού.
Τα Λεόντεια βρίσκονται κοντά και σε σεισμόπληκτες περιοχές, των οποίων οι κάτοικοι αντιμετώπιζαν πολλές δυσκολίες, ειδικά στην επαρχία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η επίσκεψη μαθητών του Λεοντείου Λυκείου Πατησίων στο χωριό Καπαρέλλι της Βοιωτίας, το οποίο χτυπήθηκε σοβαρά από τον σεισμό του 1981. Οι μαθητές του Λεοντείου μοίρασαν στα παιδιά του χωριού, που τα περισσότερα έμεναν σε αντίσκηνα, σάκες, τετράδια και γραφική ύλη. Το σχολείο και πολλά σπίτια είχαν καταστραφεί.
Σε άλλο τεύχος της Επετηρίδας του Λεοντείου Λυκείου Πατησίων διαβάζουμε χαρακτηριστικά με ποιο τρόπο βιωνόταν ο θεσμός του «Φιλόπτωχου Μαθητή» από τους ίδιους τους μαθητές: «Η βοήθεια, ηθική ή υλική προς τον πλησίον μας, προς τον συνάνθρωπό μας, δεν είναι μόνο μια απλή επιταγή ηθικής για μας του μαθητές του Λεοντείου, αλλά μας έχει γίνει βίωμα, πράξη, ζωντανή πραγματικότητα μέσα από τη σχολική μας ζωή. Ο «Φιλόπτωχος Μαθητής» δεν είναι μονάχα ένας θεσμός, που δημιουργήθηκε μαζί με το σχολείο μας, αλλά συνήθεια, τρόπος συμπεριφοράς προς τον άνθρωπο…».
Αντίστοιχα σε Επετηρίδα του Λεοντείου Λυκείου Νέας Σμύρνης διαβάζουμε τα παρακάτω: «Όπως είναι γνωστό το σχολείο μας εκτός από την πολύτιμη και ολοκληρωμένη μόρφωση που μας δίνει, φροντίζει να μας οδηγεί στο δρόμο της συμπόνοιας και της καλοσύνης. Μας μαθαίνει ν’ ανακουφίζουμε τον πόνο που υπάρχει και κυριαρχεί στη σημερινή εποχή. Φροντίζει, εκτός από το να μας δώσει τα απαραίτητα εφόδια για να γίνουμε οι αυριανοί επιστήμονες, να γίνουμε και άνθρωποι» .
Από τη δεκαετία του 1990 οργανώνεται κάθε χρόνο η εξόρμηση «Αγάπης», κατά την οποία οι μαθητές και των τριών βαθμίδων με πούλμαν και τη συνοδεία καθηγητών πηγαίνουν χρήματα, είδη πρώτης ανάγκης, τρόφιμα και άλλα απαραίτητα πράγματα σε χώρους, όπως ορφανοτροφεία, γηροκομεία, άσυλα και οικισμούς, όπου φιλοξενούνται άνθρωποι που έχουν ανάγκη για βοήθεια. Τέτοιοι χώροι ήταν, και πολλοί απ’ αυτούς είναι μέχρι σήμερα, προορισμοί των εξορμήσεων «Αγάπης», όπως το Άσυλο Ανιάτων, το ίδρυμα «Θεοτόκος», τα παιδικά χωριά S.O.S., το γηροκομείο Πειραιώς, οι Αδελφές της Καλκούτας, το ΠΙΚΠΑ Πεντέλης, το ίδρυμα «Καλός Σαμαρείτης», το «Σικιαρίδειο ίδρυμα», το «Χατζηκυριάκειο ίδρυμα», το «Λύρειο» Ορφανοτροφείο και πολλά άλλα ιδρύματα και στέγες φιλοξενίας.
Παράλληλα, με αφορμή την ημέρα που είναι αφιερωμένη στα άτομα με ειδικές ανάγκες, τα Λεόντεια οργανώνουν δράσεις, προς ενίσχυση των ατόμων αυτών. Στο πλαίσιο αυτό διοργανώνονταν και κοινές εκδηλώσεις (αγώνες, συναντήσεις σε χώρους ψυχαγωγίας, κλπ) με άτομα με ειδικές ανάγκες, ώστε οι μαθητές των Λεοντείων να συνδράμουν και στην κοινωνικοποίηση τους και στην ηθική στήριξή τους, όπως γινόταν συχνά με το ειδικό σχολείο «ΑΡΓΩ».
Τα τελευταία χρόνια οι μεγάλες τάξεις επισκέπτονται και χώρους φιλοξενίας προσφύγων, καθώς αυξάνονται συνεχώς τα κύματα προσφύγων, κυρίως από την Ασία, που φτάνουν στη χώρα μας, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Χρήματα για τον «Φιλόπτωχο Μαθητή» συγκεντρώνονται και με άλλους τρόπους, όπως για παράδειγμα με μουσικές βραδιές, των οποίων τα έσοδα διατίθενται για φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Τον Δεκέμβριο του 1993 οργανώθηκε μουσική βραδιά στο Λεόντειο Λύκειο Πατησίων με τον γνωστό μουσικοσυνθέτη και απόφοιτο του σχολείου Μίμη Πλέσσα, της οποίας τα έσοδα διατέθηκαν για τα Παιδιά του Τρίτου Κόσμου.
Από τη δεκαετία του 2000 οι δράσεις αλληλεγγύης συνεχώς αυξάνονται και εμπλουτίζονται. Διοργανώνεται πλέον η εβδομάδα αλληλεγγύης, η οποία περιλαμβάνει εκδηλώσεις για την ευαισθητοποίηση των μαθητών απέναντι στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη τη βοήθειά του, καθώς και το θεσμό των Bazaars τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, ίσως από τους πιο μακροχρόνιους θεσμούς του σχολείου, τα έσοδα του οποίου ενισχύουν σημαντικά το ταμείο του «Φιλόπτωχου μαθητή».
Παράλληλα, οι μαθητές των Λεοντείων ξεκίνησαν μέσω των οργανώσεων CARITAS και ACTION AID τις εξ αποστάσεως υιοθεσίες παιδιών από τις χώρες της Αφρικής, όπου επικρατούν φτώχια, πείνα και εμφύλιοι πόλεμοι. Με τα παιδιά αυτά διατηρούσαν επαφή μέσω αλληλογραφίας, η οποία έδινε την ευκαιρία στους μαθητές να βιώσουν τις δραματικές καταστάσεις, που επικρατούσαν στον Τρίτο Κόσμο.
Στη συνέχεια η βοήθεια του «Φιλόπτωχου Μαθητή» επεκτάθηκε ως οικονομική ενίσχυση και σε διάφορες Μ.Κ.Ο. (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις) και συλλόγους, όπως η «Action Aid», η «Caritas», η «Φλόγα», οι «Φαρμακοποιοί του Κόσμου», ο σύλλογος «Ελπίδα», ο σύλλογος «Αγκαλιά», η «Ελίζα», το «Χαμόγελο του Παιδιού», η «Κιβωτός του Κόσμου» κλπ.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε και τη διοργάνωση εθελοντικής αιμοδοσίας δύο φορές το χρόνο ήδη από την δεκαετία του 1960, με τη συμμετοχή εκπαιδευτικού, διοικητικού και τεχνικού προσωπικού του σχολείου, γονέων μαθητών του σχολείου και αποφοίτων.
Αρχειο ΕΑΛΛ
ΑΣΛΑΝΟΓΛΟΥ ΝΑΤΑΣΑ
