…Για τρίτη φορά η Ελληνική Παραολυμπιακή Επιτροπή – Hellenic Paralympic Committee με τίμησε αναθέτοντας μου τον ρόλο της Chief Medical Officer της Ελληνικής αποστολής στους Παραολυμπιακούς αγώνες Paris2024.
Μπορείτε να μας πείτε πως προέκυψε η ενασχόλησή σας με τον αθλητισμό των
ατόμων με αναπηρία;
Η παροχή ιατρικής κάλυψης στους Παραολυμπιακούς αγώνες είναι σε εθελοντική βάση και 
για εμένα είναι ένας συνδυασμός εθελοντισμού και παραμονής κοντά στον αθλητισμό.
Υπήρξα αθλήτρια για πάνω από 17 χρόνια στο άθλημα της τοξοβολίας αλλά λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων και του φόβου του τραυματισμού στα χέρια (είμαι χειρουργός) δεν έχω πλέον τη δυνατότητα να προπονούμαι και να αγωνίζομαι. Έτσι, όταν μου δόθηκε αρχικά η ευκαιρία να εκπαιδευτώ ως classifier για το άθλημα της τοξοβολίας και να ταξινομώ τους αθλητές ανάλογα με την αναπηρία τους σε αγωνιστικές κατηγορίες, την αποδέχθηκα και κάπως έτσι ξεκίνησε η εμπλοκή μου με τον αθλητισμό των ατόμων με αναπηρία. Σιγά-σιγά ξεκίνησα να συνοδεύω ως ιατρός την Ελληνική ομάδα σε διεθνείς αγώνες και στη συνέχεια ήρθε η πρόταση να ενταχθώ στην ιατρική ομάδα της Ελληνικής
αποστολής των Παραολυμπιακών αγώνων του Τόκιο το 2021 ενώ ακολούθησαν οι χειμερινοί Παραολυμπιακοί αγώνες στο Πεκίνο το 2022 και οι θερινοί Παραολυμπιακοί αγώνες στο Παρίσι το 2024 όπου ήμουν η αρχίατρος της Ελληνικής αποστολής. Παρά το γεγονός οτι επαγγελματικά δραστηριοποιούμαι ως χειρουργός με εξειδίκευση στις παθήσεις του μαστού, η παράλληλη ενασχόληση μου με τον Παραολυμπιακό αθλητισμό είναι μια ευκαιρία για εμένα να απολαμβάνω τη χαρές που προσφέρει ο αθλητισμός αλλά αυτή τη φορά από τη θέση του ιατρού της εθνικής μας ομάδας.
Μπορείτε να μας μιλήσετε για την εμπειρία σας ως αρχίατρος της ελληνικής
Παραολυμπιακής ομάδας; Ποιες ήταν οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε μέχρι
τώρα;
Η εμπειρία να συνοδεύεις την Ελληνική αποστολή και να αποτελείς μέλος της σε μια τέτοια γιορτή του αθλητισμού όπως οι Παραολυμπιακοί αγώνες είναι μοναδική. Φανταστείτε οτι στους Παραολυμπιακούς αγώνες στο Παρίσι το 2024 έλαβαν μέρος περίπου 4.500 αθλητές από όλο τον κόσμο. Διαφορετικές κουλτούρες, θρησκείες, συνήθειες και αναπηρίες συνυπάρχουν αρμονικά στο Παραολυμπιακό χωριό μετατρέποντάς το σε μια μικρογραφίατου κόσμου και αυτό είναι πραγματικά υπέροχο. Αν σε αυτό προσθέσουμε τη χαρά και την υπερηφάνεια που ένιωθα κάθε φορά που ένας αθλητής μας ανέβαινε στο βάθρο ήπραγματοποιούσε μια καλή επίδοση τότε αντιλαμβάνεστε πόσο ξεχωριστή είναι η εμπειρία των Παραολυμπιακών αγώνων. Σίγουρα, βέβαια, το να συνοδεύεις την Ελληνική αποστολή και να είσαι υπεύθυνος για την υγεία των αθλητών μας είναι μια μεγάλη πρόκληση. Δε θα ξεχάσω τη στιγμή που μου ζητήθηκε να συνοδεύσω την Ελληνική αποστολή το 2021, εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού, στην άλλη άκρη του κόσμου, για τους Παραολυμπιακούς αγώνες του Τόκιο. Το στοίχημα ήταν να παραμείνουμε και να γυρίσουμε όλοι υγιείς και το πετύχαμε. Νομίζω πως αυτή ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που έχω αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα ως συνοδός ιατρός της Ελληνικής Παραολυμπιακής ομάδας.
Ποιες είναι οι βασικές ανάγκες και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αθλητές με
αναπηρία σε έναν τόσο απαιτητικό αθλητικό διαγωνισμό;
Καθώς μιλάμε για αθλητές με αναπηρία η μεγαλύτερη δυσκολία για τους ίδιους είναι η προσαρμογή στο νέο χώρο διαμονής και αγώνων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε οτι η κάθε αναπηρία είναι διαφορετική και οι ανάγκες και οι δυσκολίες του κάθε αθλητή είναι διαφορετικές. Για παράδειγμα, παρά το γεγονός οτι το Παραολυμπιακό χωριό, όπου διαμένουν οι αθλητές, είναι πλήρως προσβάσιμο για άτομα με αναπηρία, ένας τυφλός αθλητής χρειάζεται κάποιες ημέρες ώστε να «χαρτογραφήσει» τις διαδρομές μέσα στο Παραολυμπιακό χωριό και να κινηθεί με ασφάλεια. Μια άλλη δυσκολία είναι οι διαφορετικές κλιματικές συνθήκες. Για παράδειγμα, οι αθλητές με κάκωση του νωτιαίου μυελού συχνά έχουν δυσκολία στη θερμορύθμιση του σώματος. Αυτό σημαίνει οτι αν ένας αθλητής έχει συνηθίσει να προπονείται και να αγωνίζεται σε συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες όπως αυτές της Ελλάδας, όταν βρεθεί σε ένα μέρος με υψηλές θερμοκρασίες ή υγρασία (όπως ήταν οι προηγούμενοι Παραολυμπιακοί αγώνες στο Τόκιο) κινδυνεύει από θερμοπληξία. Επομένως, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αθλητές έχουν να κάνουν κυρίως με την προσαρμογή και γι αυτό τον λόγο η αποστολή αναχωρεί αρκετές ημέρες πριναπό τους αγώνες ώστε οι αθλητές να έχουν τον χρόνο να προσαρμοστούν και να μπορέσουν να αποδώσουν όσο καλύτερα γίνεται στις αγωνιστικές τους υποχρεώσεις σε μια τόσο απαιτητική αθλητική οργάνωση.
Ποιος είναι ο ρόλος της ιατρικής ομάδας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τους αγώνες;
Η Ιατρική Ομάδα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια αλλά και μετά τους αγώνες. Οι αθλητές ξεκινούν την προετοιμασία τους για τους επόμενους Παραολυμπιακούς αγώνες αμέσως μετά την λήξη των προηγούμενων αγώνων. Στο διάστημα που μεσολαβεί, ο ρόλος της ιατρικής ομάδας είναι να παρέχει συμβουλευτική σχετικά με την σωστή προετοιμασία, τους τραυματισμούς, το antidoping ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί μια σχέση εμπιστοσύνης με τους αθλητές που θα συνοδέψει στους Παραολυμπιακούς αγώνες. Στο διάστημα αυτό δεν προετοιμάζονται μόνο οι αθλητές αλλά προετοιμάζεται και η ιατρική ομάδα συλλέγοντας πληροφορίες του ιατρικού ιστορικού των αθλητών ώστε να είναι σε πλήρη ετοιμότητα για τους αγώνες. Κατά τη διάρκεια των αγώνων, η ιατρική ομάδα είναι παρούσα τόσο στο Παραολυμπιακό χωριό (όπου διαμένει η ομάδα) όσο και στα γήπεδα που προπονούνται και αγωνίζονται οι αθλητές. Εκτός από τους τραυματισμούς καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε και όλα τα ιατρικά περιστατικά που προκύπτουν, από ένα απλό συνάχι (που απορρυθμίζει την απόδοση του αθλητή) μέχρι σοβαρότερα. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε πως πολλοί αθλητές έχουν και υποκείμενα νοσήματα που σε συνθήκες πίεσης είναι δυνατόν να απορρυθμιστούν. Είναι σαν μια διαρκής εφημερία διάρκειας 20 ημερών, δηλαδή από τη στιγμή που θα απογειωθεί το αεροπλάνο μέχρι τη στιγμή που θα επιστρέψουμε στην Ελλάδα. Και μόλις επιστρέψουμε στην Ελλάδα, ξεκινάει η προετοιμασία μας για τους επόμενους Παραολυμπιακούς αγώνες!
Μπορείτε να μας δώσετε κάποια παραδείγματα τραυματισμών που μπορεί να είναι
συχνότεροι στους Παραολυμπιακούς Αγώνες και πώς τους αντιμετωπίζετε;
Οι αθλητές που λαμβάνουν μέρος στους Παραολυμπιακούς αγώνες είναι αθλητές πολύ υψηλού επιπέδου που έχουν προετοιμαστεί σκληρά για την ημέρα του αγώνα τους πολλούς μήνες πριν τον αγώνα. Επομένως, σε γενικές γραμμές παρουσιάζουν τραυματισμούς όμοιους με αυτούς των αρτιμελών αθλητών. Μια εξαίρεση είναι οι αθλητές που χρησιμοποιούν προσθετικά μέλη και οι οποίοι λόγω της καταπόνησης κατά τη διάρκεια των αγώνων είναι δυνατόν να παρουσιάσουν τραυματισμούς που σχετίζονται με τα προσθετικά μέλη. Η αντιμετώπιση είναι συντηρητική με στόχο να μπορέσουν να αγωνιστούν και να αποδώσουν όσο καλύτερα γίνεται στον αγώνα τους. Όμως, για όλους τους αθλητές υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού. Μπαίνοντας στην τελική ευθεία για τους αγώνες, το σώμα τους είναι προετοιμασμένο αλλά και καταπονημένο και θέλει ιδιαίτερη προσοχή το διάστημα των προπονήσεων αμέσως πριν τον αγώνα. Πάντα η προσέγγιση της ιατρικής ομάδας είναι να υποστηρίξει τους αθλητές ιατρικώς και φυσιοθεραπευτικώς ώστε να είναι έτοιμοι την ημέρα του αγώνα.
Πόσο σημαντική είναι η ψυχολογική υποστήριξη των αθλητών στους
Παραολυμπιακούς Αγώνες και ποιος είναι ο ρόλος της ιατρικής ομάδας σε αυτό;
Η συμμετοχή στους Παραολυμπιακούς αγώνες για έναν αθλητή είναι όνειρο ζωής και για να φτάσει να λάβει μέρος σε αυτούς τους τόσο υψηλού επιπέδου αγώνες έχει ακολουθήσει ένα πολύ αυστηρό τρόπο ζωής με τακτικές και πολύωρες προπονήσεις, φυσικοθεραπείες, ειδική διατροφή και συχνά στέρηση κοινωνικών δραστηριοτήτων. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και την ψυχολογική πίεση που βιώνουν οι αθλητές προκειμένου να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες τους κατά τη διάρκεια των αγώνων, η ψυχολογική
υποστήριξη είναι πολύ σημαντική. Είναι γνωστές περιπτώσεις αθλητών που δεν κατάφεραν να διαχειριστούν την πίεση των αγώνων και διέκοψαν την καριέρα τους. Δε πρέπει να ξεχνάμε πως οι αθλητές βρίσκονται μακριά από την οικογένεια και τους φίλους τους που συχνά είναι αυτοί που τους στηρίζουν ψυχολογικά. Ο ρόλος της ιατρικής ομάδας είναι να υποστηρίζει τόσο τη σωματική υγεία όσο και τη ψυχική υγεία των αθλητών μας. Η επαφή των μελών της ιατρικής ομάδας με τους αθλητές της αποστολής ξεκινάει μήνες πριν τους αγώνες βοηθώντας έτσι να αναπτυχθεί μια σχέση εμπιστοσύνης. Δεν ήταν λίγες οι φορές που αθλητές μας ήρθαν στο ιατρείο της Ελληνικής αποστολής αναφέροντας, για παράδειγμα, πως έχουν διαταραχές με τον ύπνο τους. Ο ρόλος της ιατρικής ομάδας είναι να αναγνωρίσει εγκαίρως τους αθλητές που παρουσιάζουν συμπτώματα που σχετίζονται με την ψυχολογική πίεση που προκαλείται από τους αγώνες και να τους κατευθύνουν σε ειδικούς αθλητικούς ψυχολόγους για υποστήριξη. Η ψυχολογική υποστήριξη των αθλητών φαίνεται, πάντως, πως είναι ένα θέμα που απασχολεί τη Διεθνή Παραολυμπιακή Επιτροπή καθώς φέτος, για πρώτη φορά στους Παραολυμπιακούς αγώνες του Παρισιού, υπήρξε και οργανωμένη ομάδα αθλητικών ψυχολόγων στην Πολυκλινική που βρίσκεται μέσα στο Παραολυμπιακό χωριό, και η οποία ήταν διαθέσιμη δωρεάν και όλο το 24ωρο για παροχή υποστήριξης στους αθλητές.
Πώς βλέπετε την εξέλιξη του Παραολυμπιακού αθλητισμού στην Ελλάδα; Υπάρχουν
τομείς στους οποίους πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να γίνουν βελτιώσεις;
Ο Παραολυμπιακός αθλητισμός σιγά-σιγά φεύγει από το παρασκήνιο. Η αναπηρία πλέον δεν αποτελεί ταμπού όπως παλαιότερα και όλο και περισσότερες δράσεις πραγματοποιούνται τόσο από δημόσιους όσο και από ιδιωτικούς φορείς ώστε το ευρύ κοινό να έρθει σε επαφή με το Παραολυμπιακό κίνημα. Η προβολή είναι το κλειδί στην ανάπτυξη του Παραολυμπιακού αθλητισμού και είναι αξιοσημείωτο πως σε αυτούς τους αγώνες είχαμε συμμετοχή αρκετών νέων σε ηλικία αθλητών. Σίγουρα υπάρχουν τομείς που χρειάζονται βελτίωση. Για παράδειγμα, η προσβασιμότητα των γηπέδων και ο περιορισμένος αριθμός συλλόγων με τμήματα για αθλητές με αναπηρία αποτελούν σημαντικούς ανασταλτικούς παράγοντες για την ανάπτυξη του Παραολυμπιακού αθλητισμού στην Ελλάδα.
Για την ΕΑΛΛ
Δερυζιώτη Εμ.
