Στα τέλη του 19ου αιώνα υπήρχαν στην Πάτρα δύο ιταλικά σχολεία, τα οποία λειτουργούσαν υπό την αιγίδα της καθολικής εκκλησίας και του προξενείου. Το πρώτο, το οποίο ονομαζόταν “Άγιος Ανδρέας”, είχε ιδρυθεί το 1857 με πρωτοβουλία του καθολικού επισκόπου Σύρου και σε αυτό φοιτούσαν παιδιά της καθολικής κοινότητας. Η διεύθυνση του σχολείου είχε ανατεθεί σε μοναχές από την Ιβρέα της βορειοδυτικής Ιταλίας. Το τμήμα αρρένων λειτούργησε υπό την διεύθυνσή τους μέχρι το 1915 ενώ των θηλέων μέχρι το 1940. Το 1915 εγκαταστάθηκαν   στην Πάτρα οι πρώτοι τέσσερις Μαριανοί αδελφοί προκειμένου να αναλάβουν το τμήμα αρρένων. Το νέο σχολείο, γαλλόφωνο πια, βρισκόταν στην οδό Ζαΐμη και στέγαζε μεταξύ άλλων εμπορική σχολή και οικοτροφείο. Σταδιακά η προσέλευση των μαθητών αυξήθηκε αφού το 1924 φοιτούσαν 350 μαθητές και 35 οικότροφοι σε αντίθεση με το πρώτο έτος λειτουργίας της σχολής που φοιτούσαν 70. Τον Οκτώβριο του 1920 μετεστεγάστηκε σε ιδιόκτητο κτίριο της οδού Ζαΐμη 17. Ο “Άγιος Ανδρέας” διατηρούσε αγαστές σχέσεις με το όμορό του στην Αθήνα (Λεόντειο Λύκειο), με το οποίο συνεργαζόταν σε επίπεδο καθηγητών, και υπήρξε ένα από τα καλύτερα της εποχής. Με την κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το σχολείο σταμάτησε την λειτουργία του για να ξανανοίξει μετά το τέλος του πολέμου. Το 1946 αριθμούσε 50 καθολικούς μαθητές στο δημοτικό και 180 στα φροντιστηριακά μαθήματα γαλλικών. Η μείωση όμως των μελών της καθολικής κοινότητας οδήγησε το σχολείο στο οριστικό του κλείσιμο το 1947. Το κτίριο που στεγαζόταν πουλήθηκε το 1962.

ΑΓΝΩΣΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ…

Το 1838 ο Επίσκοπος Σύρου Αλοΰσιος Μ. Βλάγκης, ο οποίος είχε διοριστεί από την Αγία Έδρα, αρμόδιος για τους καθολικούς της ηπειρωτικής Ελλάδας στην οποία δεν υπήρχαν οργανωμένες εκκλησιαστικές επαρχίες, εγκαινίασε στην Πάτρα τον ενοριακό ναό του Απόστολου Ανδρέα, η οικοδόμηση του οποίου έγινε με προσφορές και προσωπική εργασία εγχώριων καθολικών. Το οικόπεδο είχε προσφέρει η Ελληνική Κυβέρνηση επί Ιωάννη Καποδίστρια. Κατά τη συνήθεια της Καθολικής Εκκλησίας, δίπλα στο ναό που ξαναχτίστηκε λόγω στατικών προβλημάτων, ο εφημέριος Φραγκίσκος Κουκουλάς από τη Σύρο ίδρυσε το ενοριακό σχολείο «Άγιος Ανδρέας» το οποίο εμπιστεύτηκε στις μοναχές από την Ιβέα της Β.Δ. Ιταλίας. Το τμήμα αρρένων λειτούργησε υπό τη διεύθυνσή τους ως το1 915 και το τμήμα θηλέων ως το 1940. Τη διοίκηση του τμήματος αρρένων ανέλαβαν οι Μαριανοί Αδελφοί στις 27 Σεπτεμβρίου του 1915. Για τη λειτουργία του σχολείου μας πληροφορεί ο fr. Jean- Emile  : «Πέρασε ένας μήνας από της ενοικιάσεως διωρόφου κατοικίας στην Κάτω Πόλη των Πατρών στην οποία στεγάζεται το νέο σχολείο μας. Η έναρξη των μαθημάτων έχει προγραμματιστεί για τις 4 Οκτωβρίου”. Διευθυντής διορίστηκε ο fr. Martial, γνωστός από την προϋπηρεσία του στο Σκούταρι και στη Σαμψούντα. Τη συνοδεία του αποτελούν οι frères Auguste-Eugène, François-Rahpael και ο André de la Croix. Όπως αρμόζει στην περίπτωση, το σχολείο θα φέρει το όνομα του Αποστόλου Ανδρέα, ο οποίος μαρτύρησε στην Πάτρα, μια όμορφη πόλη 40.000 σήμερα κατοίκων από τους οποίους 4.000 είναι καθολικοί. Από πολύ καιρό είχαμε αποφασίσει να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας στην πόλη αυτή». Τις πρώτες πληροφορίες για τη λειτουργία της Σχολής Πατρών μας τις δίνει ο έπαρχος Jean-François στις 6 Μαρτίου 1916784 «Οι frères Martial, πρώην διευθυντής στο Σκούταρι και τη Σαμψούντα, Auguste-Eugène, François-Raphael και André de la Croix άρχισαν τα μαθήματα στην οδό Ζαΐμη στην Κάτω Πόλη των Πατρών. Καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για την καλή λειτουργία τού σχολείου μας, το οποίο αφιερώσαμε στον Άγιο Ανδρέα. Όπως σε όλους σχεδόν τους σταθμούς μας εδώ στην Ανατολή, ταπροβλήματα δε λείπουν. Πάντως, οι 49 μαθητές που έχουν εγγραφεί δεν είναι λίγοι για το πρώτο έτος.

Το μέλλον προβλέπεται μάλλον ευοίωνο, λαμβάνοντας υπόψη ότι στο σχολείο των καλογραιών φοιτούν 400 κορίτσια». Κατά το δεύτερο σχολικό έτος 1916-1917 οι εγγραφές ανήλθαν στις 70 αντί των 49 του πρώτου έτους και οι εσωτερικοί ήταν 20. Ο αριθμός των Αδελφών παρέμεινε αμετάβλητος. Επίσης εκτός από το Γαλλικό τμήμα λειτούργησε και εμπορικό τμήμα με δύο κατευθύνσεις εμπορική, σχολή κρατική και ελεύθερη εμπορική σχολή, δημοτικό το οποίο λειτούργησε από το 1915 ως το 1951, ελληνικό τμήμα και Γυμνάσιο. Δεν είχε δημιουργηθεί Ελληνικό τμήμα ίσως για λόγους οικονομικούς όπως γράφει ο Αδελφός Έπαρχος σε μια επιστολή, υπήρχαν στην Πάτρα αρκετά δημόσια σχολεία έτσι ώστε να μην εγγράφονται μαθητές σε ελληνικά τμήματα ιδιωτικών σχολών. Η λειτουργία του σχολείου «Άγιος Ανδρέας» γινόταν κάτω από δύσκολες συνθήκες όπως γράφει σε μια επιστολή ο Διευθυντής Martial στον Έπαρχο Fr. Jean- Emile στις 16 Μαΐου 1916 : «Κάθε πρωί, όταν επιστρέφουμε από την εκκλησία στο σχολείο, συναντάμε στο δρόμο μακρόσυρτες ουρές από γυναίκες και παιδιά που περιμένουν το συσσίτιο για να ξεγελάσουν την πείνα τους. Τόσο μεγάλη είναι η ανέχεια, ώστε περί τις 500 από τις πιο φτωχές οικογένειες των καθολικών έφυγαν στην Ιταλία, από όπου κατάγονται, με την ελπίδα ότι εκεί η κατάσταση είναι κάπως καλύτερη». Παρόλο τις δυσκολίες το 1914-1918 η σχολή Πατρών προόδευσε καθόλη τη διάρκεια του πολέμου. Οι επιστολές του Αδελφού Επάρχου 18/8/1917 και 25/5/1918 τεκμηριώνουν την πρόοδο του σχολείου.

Γράφει ο Fr. Jean-Emile «Ο διευθυντής Martial σηκώνει γενναία το καθημερινό φορτίο του σχολείου μας στην Πάτρα. Έχει υποφέρει πολύ από τον καιρό που βρίσκεται στην Ανατολή. Όμως δε χάνει ούτε για μια στιγμή το θάρρος. Το ίδιο μπορώ να πω για τον fr. Auguste-Eugène, ο οποίος αντιμετωπίζει γενναία τις αντιξοότητες της καθημερινότητας. Τον fr. Pierre-Eubert τον διορίσαμε στην Πάτρα το Μάιο του 1916 μετά τη λήξη της στρατιωτικής του θητείας στο ναύσταθμο της Τουλόν. Αν και ασθενής, διατηρεί αμείωτη την καλή του διάθεση. Ο Πατρινός fr. André de la Croix, δάσκαλος και παιδονόμος, δε βρίσκεται μόνο στην πατρίδα του, αλλά και στο στοιχείο του. Είναι ο μόνος που μιλάει ελληνικά» και στη συνέχεια αναγγέλλει την επίσκεψή του στην Πάτρα και το διορισμό του Fr. Alphonse που υπηρετούσε στην Αθήνα
Το Πάσχα του 1918 ο Fr. Jean-Emile έφτασε στην Πάτρα. Τις εντυπώσεις του για τον «Άγιο Ανδρέα» έγραψε στους υφισταμένους του στο Παλαιό Ηράκλειο Αττικής «Κατά την άφιξή μου, τρεις Αδελφοί με ανέμεναν στην πλατεία του σιδηροδρομικού σταθμού. Μετά την κρίση ρευματισμών, που είχε περάσει τις τελευταίες μέρες, ο fr. Martial μπορεί και πάλι να μετακινείται χωρίς μπαστούνι, που ποτέ δε συμπάθησε. Μαζί του υπηρετούν οι frères Alhponse, Pierre-Eubert, Expédit, Auguste-Eugène και André de la Croix.

Είναι όλοι υπεραπασχολημένοι. Μάλιστα, ο νεαρός fr. Expédit, που πρόσφατα διορίστηκε στην Πάτρα, αναγκάστηκε να αντικαταστήσει προσωρινά τον μάγειρα που απουσίαζε για στρατιωτική υπόθεση. Κατά το τρέχον σχολικό έτος σημειώσαμε πρόοδο σε σχέση με το προηγούμενο με τα γνωστά προβλήματα ανεφοδιασμού. Η καλή φήμη του σχολείου μας διαδόθηκε εκτός Πατρών. Μας έγιναν κάποιες κρούσεις για εσωτερικούς μαθητές, που δεν είμαστε όμως σε θέση να ικανοποιήσουμε ελλείψει χώρου. Ελπίζουμε ότι ο καλός Θεός, που μας δοκίμασε στην αρχή του έργου αυτού με το σταυρό του Αγίου Ανδρέα, θα μας βοηθήσει στο μέλλον. Οι προοπτικές είναι ευοίωνες λόγω της καλής θέσης της πόλης στην είσοδο του Κορινθιακού και της σημασίας της για τη γαλλική στρατιωτική αποστολή στην Ανατολή. Κατά τις διακοπές έγιναν ορισμένες εργασίες επισκευής του περιβόλου και της εισόδου. Κάθε τόσο ρίχνουμε μια ματιά και στα γειτονικά κτήρια. Το κτήριο που νοικιάζουμε επί του παρόντος δεν είναι το μόνο προβληματικό από απόψεως χώρου.

Στις εξετάσεις του Ιουνίου,4 μαθητές έλαβαν αποδεικτικό γαλλικής γλώσσας από τη γαλλική διπλωματική Αρχή. Τα αποδεικτικά αυτά θα διπλασιαστούν κατά το επόμενο σχολικό έτος. Της απονομής των πτυχίων προηγήθηκαν επιτυχείς θεατρικές παραστάσεις και οι καθιερωμένες στα εκπαιδευτήριά μας γυμναστικές επιδείξεις, που καταχειροκροτήθηκαν από τους ενθουσιώδεις θεατές. Ιδιαιτέρως εντυπωσίασαν οι καλλιτεχνικές ποδηλατοδρομίες, άθλημα άγνωστο μέχρι τώρα στην Πάτρα».

Σε έκθεση του fr. Acindynus το 1957 με την ευκαιρία συμπλήρωσης 50 ετών από την άφιξη των πρώτων Αδελφών στην Αθήνα πληροφορούμαστε την προσφορά του «Αγίου Ανδρέα» στον αθλητισμό: «Οι Μαριανοί Αδελφοί ήταν οι πρώτοι που καθιέρωσαν στην Ελλάδα να τελούνται στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς αθλητικές επιδείξεις. Πρώτοι επίσης καθιέρωσαν τις ποδηλατοδρομίες, ιδίως το Cyclo Cross.
Hταν από τους πρώτους, όχι μόνο στον εσωσχολικό αλλά και στον εξωσχολικό αθλητισμό. Οι ποδηλατοδρομίες, το ποδόσφαιρο, το βόλεϊ και το πόλο στην πρωτεύουσα της Πελοποννήσου οφείλουν πολλά στον υπέροχο ρασοφόρο αθλητή Frère Louis».

Επίσης στο Souvenir Πατησίων του έτους 1929 πληροφορούμαστε για τις καλές σχέσεις και τις ανταλλαγές μαθητών των δύο σχολείων. Αναφέρεται στο Souvenir «Είμεθα ευτυχείς υποδεχόμενοι έναν όμιλον μαθητών του Σχολείου των Frères Maristes Πατρών, παρέχοντες εις αυτούς θερμήν και αδελφικήν φιλοξενίαν. Αυτό ήτο δίκαιον, διότι και αυτοί τόσον καλώς μας υπεδέχθησαν πέρυσιν. Επί τρεις ημέρας επεσκέφθησαν τα κυριώτερα εργοστάσια της πρωτευούσης και ευθαύμασαν τας προόδους της βιομηχανίας κατά τα τελευταία έτη και εμόρφωσαν νέας και ωφελίμους ιδέας. Κατά το αποχαιρετιστήριον γεύμα, υπεσχέθημεν αμοιβαίως να διατηρήσωμεν τους δεσμούς της φιλίας και αδελφικής αλληλοβοηθείας και μετά το πέρας των σπουδών μας. Έχομεν απόφασιν να τηρήσωμεν την υπόσχεσιν».

Μετά το τέλος του πολέμου, ο «Άγιος Ανδρέας» γνώρισε ρυθμούς ανάπτυξης. Τον Οκτώβριο του 1917 γράφτηκαν 167 μαθητές από τους οποίους οι 27 εσωτερικοί. Αλλά λόγω έλλειψης χώρου αγοράστηκε οίκημα επί της οδού Ζαΐμη 17 στην Κάτω Πόλη όπου μεταστεγάστηκε ο «Άγιος Ανδρέας» το 1920. Για την αγορά του οικήματος και την αποπληρωμένη του δανείου μας πληροφορεί ο fr. Jean-Emile «Με την ευλογία του Θεού, οι υποθέσεις μας εδώ στην ανατολή προχωρούν κατ’ ευχήν. Το νέο κτήριο του σχολείου μας στην Πάτρα αρκεί μετά βίας για να ικανοποιήσουμε τις αιτήσεις εγγραφής. Αποπληρώσαμε ήδη το δάνειο των 60.000 δρχ. για το οποίο είχαμε συμφωνία 13 ετών. Για όλα αυτά χρειάστηκαν πολλές θυσίες από τους Αδελφούς, ιδίως του πρώην διευθυντή fr. Martial, ο οποίος είναι τώρα καλά στην υγεία του». Από τον Οκτώβριο του 1921 ως τον Οκτώβριο του 1928 τη διεύθυνση του «Αγίου Ανδρέα» ανέλαβε ο fr. Marc. Το 1924 οι εγγραφές των εξωτερικών ανήλθαν στις 350 και των εσωτερικών σε 35. Αυτή την επιτυχία υπογραμμίζει ο διευθυντής σε επιστολή τον Οκτώβριο του 1924 «Το σχολείο μας δε διαθέτει αρκετό χώρο, για να ικανοποιήσουμε όλες τις αιτήσεις εγγραφών». Καθόλη τη δεκαετία του 1920 ο Άγιος Ανδρέας φημιζόταν ως ένα από τα καλύτερα ιδιωτικά σχολεία με οικοτροφείο στην ελληνική επαρχία. Η πρόοδος αυτή σημειώνεται
με την αγορά νέου ευρύχωρου κτηρίου στο κέντρο της Πόλης και σε ελάχιστη απόσταση από το λιμάνι. Στο Bulletin de l’Institut έτος 1921 διαβάζουμε :

«Με ορισμένες μετασκευές έγινε κατάλληλο για τις σημερινές σχολικές ανάγκες. Διδάσκονται γαλλικά, ελληνικά και παραδίδονται μαθήματα εμπορίου. Πολύ σύντομα κέρδισε την εμπιστοσύνη των Πατρινών, που αναγνώρισαν την ανώτερη εκπαίδευσή μας.

Είναι από τα καλύτερα κολέγια στην ελληνική επαρχία. Η πόλη που αριθμεί 80.000 κατοίκους, είναι γοητευτική, με ίσιους δρόμους, καλοφτιαγμένα σπίτια και μεγάλες πλατείες με σκιερούς φοίνικες. Διαθέτει μεγάλο λιμάνι με κτιστές αποβάθρες και μώλους. Είναι η τρίτη σε πληθυσμό πόλη της Ελλάδας. Είμαστε ευτυχείς που εγκατασταθήκαμε εδώ. Το σχολείο μάς κάνει πολύ καλό, ενώ η μικρή απόσταση που χωρίζει την Πάτρα από την Ιταλία διευκολύνει τις επαφές μας με το Πρωθηγουμενείο στο Grugliasco». Η κρίση του 1930 και ο πόλεμος του 1940 προκάλεσαν μεγάλες δυσκολίες στη λειτουργία του σχολείου. Στο τέλος αυτής της δεκαετίας οι μαθητές στον «Άγιο Ανδρέα»είχαν ελαττωθεί κατά τα 3/4.

Κατά το σχολικό έτος 1938-1940 οι εγγραφές περιορίστηκαν στις 101. Οι μαθητές για τα πρωινά μαθήματα ήταν 31 και 70 για τα απογευματινά φροντιστηριακά μαθήματα γαλλικής γλώσσας. Ο έπαρχος fr. Marcial François-Eubert κατά την επίσκεψή του στην Πάτρα στις 16 Μαρτίου 1939 έγραφε : «Στον «Άγιο Ανδρέα» πέρασα με τους Αδελφούς 5 γεμάτες μέρες. Οι μαθητές στο σχολείο είναι λίγοι.

Η ποιότητα όμως της διδασκαλίας παραμένει υψηλή. Οι Αδελφοί διδάσκουν με επιμέλεια, χωρίς να υπολογίζουν το μέγεθος του ακροατηρίου τους. Τέσσερις φορές την εβδομάδα, από την 5η έως την 6η απογευματινή ώρα, παραδίδονται μαθήματα γαλλικής για 70 παιδιά και νέους. Είναι η πιο ενδιαφέρουσα ώρα της ημέρας ως προς την προσέλευση. Πολύ με ευχαρίστησε το μάθημα των γαλλικών από τον διευθυντή fr. Martial Auguste-Eugène. Μερικοί από τους μαθητές είναι 17 και 18 ετών. Απήγγειλαν ποιήματα στα γαλλικά και τραγούδησαν με απλότητα μικρών παιδιών. Ο κ. Πρόξενος της Γαλλίας επιθυμεί διακαώς να συνεχιστεί η λειτουργία του σχολείου μας. Το ίδιο και οι γονείς και η Δημοτική αρχή. Όλοι εύχονται να αποκτήσει ο «Άγιος Ανδρέας» την παλιά του αίγλη».

Ο πόλεμος του 1940 ανάγκασε πολλούς καθολικούς ιταλικής καταγωγής να φύγουν για την Ιταλία. Έτσι ο διευθυντής Constant Arandel και ο δάσκαλος Πέτρος Thomasset έφυγαν για την πατρίδα τους το 1943. Για την τελευταία πενταετία λειτουργίας του «Αγίου Ανδρέα» γράφει ο έπαρχος fr. Matial Marie-Damien σε έκθεση για τα ιδρύματα της Ελλάδας στις 15 Οκτωβρίου του 1946 «Από το 1942 έως το 1946 στο σχολείο Πατρών υπηρέτησαν ως δάσκαλοι οι frères Justin, André de la Croix και Félix. Τον Οκτώβριο του 1946 ενεγράφησαν 50 καθολικά παιδιά στο Δημοτικό και 180 στα φροντιστηριακά μαθήματα γαλλικών. Το γαλλικό Γυμνάσιο και η άλλοτε ευημερούσα Εμπορική Σχολή σταμάτησαν να λειτουργούν μετά την κήρυξη του Πολέμου το 1940 και την απέλαση ή εθελούσια αποχώρηση των περισσοτέρων από τις 4.000 καθολικούς στην Ιταλία, από την οποία κατάγονταν».

Το ενδιαφέρον της Γαλλικής Πρεσβείας και του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών για τη συνέχιση διδασκαλίας των γαλλικών σε δύο τμήματα αρρένων και θηλέων από τον fr. André de la Croix και τη δασκάλα Lanney εκφράστηκε με την προσφορά 200.000 δραχμών για την ανακαίνιση του σχολείου. Όμως τελικά το 1947 το σχολείο έκλεισε οριστικά. Το 1950 οι αδελφοί του Λεοντείου Λυκείου στην οδό Σίνα, ζήτησαν από την Ιερά σύνοδο Ευαγγελισμού των Λαών την άδεια πώλησης του ακινήτου Πατρών για την μερική χρηματοδότηση του ανεγειρόμενου νέου Λεοντείου Λυκείου στη Νέα Σμύρνη. Ύστερα από μελέτη του μαθητολογίου του σχολείου Πατρών από το 1915 έως το 1940  υπολογίζεται ότι το σύνολο των μαθητών που φοίτησαν στη διάρκεια αυτή στο σχολείο ήταν 3.604 μαθητές.